Ең үздік бестікке Л. Гумилев атындағы Еуразия ұлттық университетінің, Қарағанды мемлекеттік техникалық университетінің, Әл-Фараби атындағы Қазақ ұлттық университетінің, Қ.Сәтбаев атындағы Қазақ ұлттық техникалық университетінің, Қарағанды мемлекеттік медицина университетінің веб-сайттары енді.



Субиндикаторларды талдау және көрсеткіштерді есептеу қағидаттарын сипаттау

6.1.1 Веб-сайттың көлемі

Университеттердің веб-сайттарының көлемі Google құралдары көмегімен есептелді (Нұсқау – кеңейтілген іздеу – қосымша нұсқау). 8 ЖОО -ның (Қ. Жұбанов атындағы Ақтөбе өңірлік мемлекеттік университеті, Павлодар мемлекеттік педагогикалық институты, Д.Серікбаев атындағы Шығыс Қазақстан мемлекеттік техникалық университеті, Е. Бөкетов атындағы Қарағанды мемлекеттік университеті және т.б.) парақшалар санының 1 млн астам екендігі анықталды, басқа ЖОО-ның баллдары олардың парақшаларына пропорционалды түрде қойылды.

6.1.2 Сайтты ақпараттық толтыру

Рейтингте сайтты ақпараттық толтыру көлемі сайтта көрсеткен құжаттар санын Google құралдары көмегімен есептеу арқылы анықталды. Бұл жерде іздеу параметрлері ретінде құжаттарды іздеу форматтары (doc., pdf., xls, zip., ppt.) тапсырылды. ЖОО ақпараттың көп бөлігін басқа форматтардан гөрі ыңғайлы pdf форматында көрсететінін атап өткіміз келеді.

Құжаттар саны ЖОО студенттерінің сұрауларына тікелей  шоғырланғандығы күмән келтірмейді. Бұл көрсеткіш бойынша көшбасшылар Қарағанды мемлекеттік техникалық университеті, Қарағанды мемлекеттік медицина университеті және Қ. Сәтбаев атындағы Қазақ ұлттық техникалық университеті.

6.2.1 Сайттың жаңару деңгейі

Сайттың жаңару өлшемі, сайтта орналастырылған жаңалықтар саны бойынша есептелді.

1)       Сандық көрсеткішті бағалау. 2014 жылдың 19-ншы мамырынан 2015 жылдың 19-ншы мамырына дейінгі жаңалықтар саны қолмен есептелді. Осылай ЖОО қаншалықты веб-сайтын жаңартатыны анықталды. Есептеу дәлсіздігі (қателігі) 0,2 құрайды. Бағалау 15 баллдық шәкіл бойынша жүргізілді.

Ұсыныстар: Бірнеше ЖОО өз сайттарында жаңалықтар мұрағатын (архив) көрсетпегендіктен, сарапшылар олардың интернет-ресурстарының жаңарылуын толық бағалай алмады.

2)       Сапалық көрсеткіш жаңалықты толық баяндау, оны безендендіру, суретпен (иллюстрация) сипаттау арқылы бағаланды.

Семей қаласының Шәкәрім атындағы мемлекеттік университетінің,        Л. Гумилев атындағы Еуразия ұлттық университетінің, Қарағанды мемлекеттік техникалық университетінің жаңалықтарының көп көлемі ЖОО жедел ақпарат беру саясатын айқындайды.

6.2.2 Дизайн және навигация ыңғайлылығы

Бұл өлшем іздеу, қарапайымдылық, түсініктілік, парақшаны жүктеу жылдамдығы, ақпараттық толтыру, жаңару, бас беттегі байланыс ақпараты, тілдік сәйкестік, веб-сайтты безендіру сияқты көрсеткіштер жиынымен бағаланды. Бағалау өз тұрғысынан бағалау болып табылады және ол жеке қабылдауға тәуелді. Сондықтан дизайн және навигация ыңғайлылығы бірнеше белгі бойынша есептелді.

Сарапшылар Әл-Фараби атындағы Қазақ ұлттық университетінің, Алматы менеджмент университетінің, Халықаралық ақпараттық технологиялар университетінің, Л. Гумилев атындағы Еуразия ұлттық университетінің сайттарын дизайнерлік безендіру бойынша сәтті шыққан сайттар деп атап өтті.

Жалпы көптеген ЖОО-ның сайттарының үш тілде жұмыс істейтінін атап өту керек. Кейбір ЖОО-ның сайттары 6 тілді нұсқада жұмыс істейді. Іздеу, навигация ыңғайлылығы, ақпараттың қол жетімділігі жалпы қанағаттанарлық деңгейде.

Парақшалары 30-60 секундтан ұзақ жүктелетін М. Әуезов атындағы Оңтүстік Қазақстан мемлекеттік университеті мен Қостанай педагогикалық институттының сайтарынан басқа барлық ЖОО-ның сайттарында парақшаларды жүктеу жылдамдығы айтарлықтай жоғары деңгейде.

Ескерту: барлық ЖОО тән ескертулерді шартты түрде 2 топқа бөлуге болады

Бірінші топ сайттың бас бетінің навигациялық безендіруіне қатысты. Жалпы ЖОО барлық мүдделі тұлғаларға арналған сапасы мен саны жеткілікті көлемде ақпарат орналастырады. Дегенмен, кейбір ЖОО сайттың бас бетін  түрлі сілтемелермен шамадан артық жүктейді. Ол сайтты қараушыдан өзіне қажетті деректерді іздеу мен теріп алуға көп уақытты қажет етеді.

Екіншіден, көптеген сайттар белгілі түстердің үйлесімді гаммасы мен инфографиканы дұрыс пайдалана алмайды. Көптеген ЖОО парақшаларын ұсақ шрифтпен немесе мәтін мен фонның арасындағы қажетті түстердің кереғарлығын сақтамайды.

Ұсыныстар:

1. ЖОО-на сайтта орналастырылған мәтіннің әрібінің, түсінің, кереғарлығын орындылығы назар аудару керек.

2. ЖОО- на сайттарының ағылшын тіліндегі нұсқасын жақсартуға көңіл бөліп, оларды қазақ және орыс тілдеріндегі нұсқасына сәйкестендіру керек.

6.2.3 Басшылар мен қызметкерлердің қолданыстағы электрондық поштасының бар болуы

Бұл субиндикаторды бағалау үшін сарапшылар әрбір  ЖОО- ның элетрондық поштасына, оқуға түсу, жатақхана алу және т.б. сұрақтары бар 4 түрлі хат жіберді.

ЖОО-ның тек 60% электрондық хаттарға жауап берді. Көптеген ЖОО хабарламаларға мән бермеді, жауап беру үшін ешқандай әрекет жасамады. Жоғары білім беру ұйымдарының ішінде корпоративті поштасы жоқ, сондықтан қолжетімді жалпы пошталық серверді пайдаланатын ЖОО жиі кездесті. Сарапшылар Халықаралық ақпараттық технологиялар университеті мен Рудный индустриялдық институтының жауаптарының ақпараттылығын атап өтті. Олардың жауаптары сыпайы түрде беріліп, сұраққа нақты жауаптан, тіркелген файлдағы қосымша ақпараттан, шын көңілден табыс тілеуден тұрды.

Кейбір ЖОО-дың жауаптарында сәлемдесу, жауап беруші туралы ақпараттар болмады. Жекелеген ЖОО-ның сұрақ қоюшыны телефонға сілтеу жағдайлары да орын алды.

6.3 Сайттың қаралу саны

Сайттың қаралу саны ЖОО-ның сайттарында орнатылған есептегіштер және zero.kz есептегіші бойынша бағаланды. ЖОО-ның көпшілігі сайттарында есептегіштерін орналастыруды тоқтатқандықтан, ал zero.kz сайтында олар болмағандықтан, сарапшылар бұл субиндикаторды есепптеуден шығарып тастады.

6.4 Сайтты мемлекеттік, орыс, ағылшын тілдерінде ұсыну

Сайттың үш тілде көрсетілуі тілдік интерфейс, аударманың сапасы мен толықтығы бойынша есептелді. Бағалау 8 баллдық шәкіл бойынша жүргізілді. Бас мәзірдегі (меню) көрсетілген деректердің аудармаларының дұрыстығы және толықтылығы тексерілді. Қазақ және орыс тілдеріндегі нұсқалардың сәйкессіздігі, қазақ / орыс және ағылшын тілдеріндегі нұсқалардың сәйкессіздігіне қарағанда қомақты кемшілік болып бағаланды. Өйткені қазақ және орыс тілдеріндегі ақпараттың болмауы, тек бір тілді ғана жақсы білетін халықтың ақпаратпен қамтылуына қиыншылық туғызады. Бұл көрсеткіш бойынша ең төменгі орында Сүлеймен Демирель атындағы университет орналасты. Аталмыш университеттің сайтында қазақ, орыс тілдерінде ақпарат жоқ, сайт тек ағылшын тілінде жұмыс істейді.

Ескерту: Көптеген ЖОО-ның сайттарының қазақ, ағылшын тілдеріндегі нұсқалары толық жұмыс істемеген. Бас мәзірдегі ақпарат аударылған, ал үшінші, төртінші батырманы басқанда ақпарат орыс тілінде шығады, немесе мүлдем ешқандай ақпарат шықпайды. Тек ірі университеттер ақпаратты бірдей үш тілде көрсеткен. Кейбір ЖОО контентті үш тілге толық аудармай, сайтқа тек аудармашыны орналастырады. Өз кезегінде ол ақпаратты бұрмалайды.

6.4 Сайтқа сілтемелер саны

Сайтқа сілтемелер санын есептегенде www.google.kz іздеу жүйесі қолданылды. Осы мерзімде ЖОО-ның сайтына сілтеме саны нақты сол ЖОО-ның сайтына сілтеме санымен анықталды.

Бұл өлшем бойынша көшбасшылар: Л. Гумилев атындағы Еуразия ұлттық университеті (393), Қарағанды мемлекеттік техникалық университеті (108), Әл-Фараби атындағы Қазақ ұлттық университеті (103) сілтеме. Тізімнің соңында өз сайттарына бір де бір сілтеме алмаған төмендегі ЖОО орналасты:

М. Қозыбаев атындағы Солтүстік Қазақстан мемлекеттік университеті, Оңтүстік Қазақстан мемлекеттік фармацевтикалық академиясы, Семей қаласының мемлекеттік медицина университеті және т.б.

Бұл өлшемнің қазақ және ағылшын тілдеріне аударылған сілтемелермен тура корреляцияның бар екендігін атап өту керек.

6.5 Ақпараттық ұсынылуы (БАҚ-та жариялану саны)

Бұл көрсеткішті бағалағанда 9 жаңалықтар сайты ескерілді, оның ішінде 7 сайтта ақпарат қазақ, орыс тілдерінде (nur.kz, tengrinews.kz, bnews.kz, kazinform.kz, today.kz, kazpravda.kz, inform.kz), бір сайтта тек қазақ тілінде (egemen.kz) және 1 сайтта тек орыс тілінде (zakon.kz) жарияланады. Бұл дереккөздерін таңдау олардың Қазақстанда және шетелде танымалдылығымен байланысты. Жаңалықтардың 2 тілдегі репрезентативтігі де ескерілген болатын.

Бұл өлшем бойынша көшбасшылар 2 ұлттық көпсалалы ЖОО - Әл-Фараби атындағы Қазақ ұлттық университеті (1074), Л. Гумилев атындағы Еуразия ұлттық университеті (681), 1 мемлекеттік – С. Торайғыров атындағы Павлодар мемлекеттік университеті (376) жаңалықтарда еске алынған. Тізімнің соңында келесі ЖОО орналасты: Л.Б. Гончаров атындағы Қазақ автомобиль-жол академиясы (10), Еуразия технологиялық университеті (2).

БАҚ-та ЖОО туралы ақпараттың жариялануының кең тараған себебінің бірі, сол ЖОО-ның түлегінің кадрлық тағайындалуы, өмірбаяны, және ЖОО-на оқуға қабылданған мемлекеттік грант иегерлерінің тізімінің жариялануы. 

Қазақстандық жоғары оқу орындарының 60 интернет-ресурстарын сараптамалық талдау

A - Веб-сайттың көлемі веб-парақтардың санымен анықталады.
B - Ақпараттық толықтыру сайтта орналастырылғанн құжаттар санымен анықталады.
C - Сайттың жаңартылуы
D - Сайттың дизайны және навигациядағы ыңғайлылығы.
E - Басышлық пен қызметкерлерде қолданыстағы электронды поштаның бар боуы.
F - Сайттағы ақпараттың мемлекеттік орыс және ағылшын тілдерінде ұсынылуы.
G - Сайтқа сілтемелердің саны.
H - Ақпараттық ұсынылуы (БАҚ-та ескерілу саны)